Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση που αποδυναμώνει τα οστά, σε σημείο ώστε να γίνονται ευπαθή και να σπάνε, ειδικά τα οστά που βρίσκονται στο ισχίο, στη ραχοκοκαλιά (σπονδυλική στήλη) και στον καρπό. Η πάθηση αυτή ονομάζεται «σιωπηλή νόσος» επειδή μπορεί να εξελίσσεται χωρίς να γίνεται αντιληπτή για πολλά χρόνια, και ο πάσχων την καταλαβαίνει όταν πια σπάει κάποιο οστό.
Για να διατηρούνται τα οστά γερά, το σώμα διασπά το παλιό οστό και το αντικαθιστά με νέο οστικό ιστό. Όμως, από την ηλικία περίπου των 30 ετών η οστική μάζα σταματά να αυξάνεται, οπότε στόχος για την καλή υγεία των οστών είναι να διατηρηθεί όσο περισσότερη οστική μάζα γίνεται για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο. Μετά την ηλικία των 40, και ακόμη περισσότερο των 50 ετών, η οστική μάζα που διασπάται μπορεί να είναι περισσότερη από εκείνη που αντικαθίσταται.
Μικροσκοπικά, το εσωτερικό του οστού μοιάζει με κερήθρα. Αν πάσχει κανείς από οστεοπόρωση οι τρύπες σε αυτή την «κερήθρα» μεγαλώνουν και το οστό που σχηματίζει την «κερήθρα», μικραίνει. Το εξωτερικό κέλυφος των οστών, επίσης γίνεται πιο λεπτό. Αυτά όλα, έχουν ως αποτέλεσμα τα οστά να αποδυναμώνονται καθώς μεγαλώνουμε.
Ποιος μπορεί να εμφανίσει οστεοπόρωση; Παράγοντες κινδύνου και αιτίες
Αν και η οστεοπόρωση μπορεί να «χτυπήσει» σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως πλήττει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικά γυναίκες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν την εμφανίζουν και οι άνδρες. Περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση έχουν οι γυναίκες λευκής και ασιατικής φυλής. Άλλες γυναίκες που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, μπορεί να είναι εκείνες που:
-
έχουν οικογενειακό ιστορικό σπασμένων οστών ή οστεοπόρωσης
-
έχουν σπάσει κάποιο οστό μετά την ηλικία των 50 ετών
-
έχουν κάνει αφαίρεση ωοθηκών πριν από την εμμηνόπαυση
-
έχουν πρόωρη εμμηνόπαυση
-
δεν έχουν προσλάβει επαρκές ασβέστιο και/ή βιταμίνη D κατά τη διάρκεια της ζωής τους
-
είχαν παρατεταμένη κατάκλιση ή ήταν σωματικά αδρανείς
-
καπνίζουν (οι καπνίζοντες μπορεί να απορροφούν λιγότερο ασβέστιο από τη διατροφή τους)
-
έχουν λάβει συγκεκριμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για αρθρίτιδα, για άσθμα και κάποια αντικαρκινικά φάρμακα
-
έχουν μικρό ανάστημα
Ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε. Ο ρυθμός απώλειας επιταχύνεται κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης. Μετά την εμμηνόπαυση, η απώλεια μειώνεται, αλλά δεν σταματά. Στους άνδρες, η απώλεια οστικής μάζας είναι πιο αργή. Αλλά, από την ηλικία των 65 ή των 70 ετών, άνδρες και γυναίκες χάνουν οστική μάζα με τον ίδιο ρυθμό.
Τι είναι η οστεοπενία;
Οστεοπενία είναι η απώλεια οστικής μάζας, και είναι μια διάγνωση που θα πρέπει να σας ενεργοποιήσει για να λάβετε εκείνα τα μέτρα που θα ενισχύσουν την οστική σας μάζα, προκειμένου να αποτρέψετε την, αλλιώς, αναπόφευκτη εμφάνιση οστεοπόρωσης, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες να σπάσετε κάποιο οστό (τον καρπό, το ισχίο ή τους σπονδύλους (οστό στη σπονδυλική σας στήλη), όταν θα είστε σε μεγαλύτερη ηλικία.
Υπάρχει εξέταση για τα οστά μου;
Κάποιοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την οστεοπόρωση όταν πια αρχίζουν να χάνουν ύψος από το ανάστημά τους ή να παθαίνουν εύκολα σπάσιμο οστού. Δεν χρειάζεται να περιμένετε μέχρι να συμβεί αυτό, για να δείτε αν έχετε οστεοπόρωση. Μπορείτε να κάνετε τεστ οστικής πυκνότητας για να δείτε σε τι κατάσταση βρίσκονται τα οστά σας.
Η εξέταση λέγεται T-score και ελέγχει την πυκνότητα των μεταλλικών στοιχείων των οστών, συγκρίνοντάς την με την οστική πυκνότητα ενός νέου υγιούς ενηλίκου. Το αποτέλεσμα της εξέτασης αυτής, σας πληροφορεί για το επίπεδο της πυκνότητας των οστών σας, για το αν έχετε οστεοπόρωση ή οστεοπενία και για το ποσοστό κινδύνου που διατρέχετε να πάθετε κάποιο κάταγμα.
Από ποια ηλικία πρέπει να γίνεται η εξέταση για την οστική πυκνότητα;
Η εξέταση αυτή, υπό φυσιολογικές συνθήκες, συνιστάται για γυναίκες άνω των 65 ετών και για άνδρες άνω των 70 ετών.
Αν όμως υπάρχει ιστορικό κατάγματος οστού ή παράγοντες κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης κατά την εμμηνόπαυση, τότε οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν την εξέταση από την ηλικία των 50 ετών στην πρώτη περίπτωση και στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, στη δεύτερη περίπτωση.
Αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση οστεοπόρωσης, οι άνδρες θα πρέπει να κάνουν την εξέταση από την ηλικία των 59-60 ετών.
Πώς μπορώ να διατηρήσω τα οστά μου υγιή; (Πρόληψη Οστεοπόρωσης)
Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε, ανεξαρτήτως ηλικίας, για να αποτρέψετε την εμφάνιση οστεοπόρωσης. Κάποια από αυτά περιλαμβάνουν να καταναλώνετε τροφές, πλούσιες σε ασβέστιο και να προσλαμβάνετε βιταμίνη D (από τον ήλιο και από τροφές), καθώς και να γυμνάζεστε, κάνοντας ασκήσεις, όπως βάρη (μετριασμένα), περπάτημα, πεζοπορία, τρέξιμο, ανέβασμα σκαλοπατιών, τένις και χορό.
Εάν έχετε οστεοπόρωση, αποφύγετε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν «δίπλωμα» της σπονδυλικής σας στήλης ή κάμψη προς τα εμπρός από τη μέση, όπως είναι οι κοιλιακοί και το άγγιγμα των δακτύλων των ποδιών.
Τι μπορώ να κάνω για να αντιμετωπίσω την οστεοπόρωση;
Αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σημαίνει τη διακοπή της απώλειας οστικής μάζας και την αναδόμηση του οστού για την πρόληψη των καταγμάτων. Υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής (κατάλληλη διατροφή και κατάλληλες ασκήσεις) και λαμβάνοντας φαρμακευτική αγωγή, μειώνετε την περαιτέρω απώλεια οστικής μάζας και τον κίνδυνο καταγμάτων.
